‘મારી લાડકી બહેન યોજના’ રાજ્યના વાર્ષિક બજેટમાં સૌથી મોટી ખર્ચ યોજનાઓમાંની એક બની ગઈ છે. પહેલા વર્ષમાં જ આ યોજનાનો કુલ ખર્ચ રૂ. ૪૩,૦૦૦ કરોડ થઈ ગયો છે. માહિતી અધિકાર (આરટીઆઇ) પ્રક્રિયા દ્વારા આ વાત સામે આવી છે. ‘મુખ્યમંત્રી ‘મારી લાડકી બહેન યોજના’ જુલાઈ ૨૦૨૪ થી શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ યોજના હેઠળ મહિલાઓને દર મહિને રૂ. ૧,૫૦૦ આપવામાં આવે છે. આ યોજનાનો પહેલો હપ્તો ઓગસ્ટમાં લાભાર્થી મહિલાઓના બેંક ખાતામાં જમા કરવામાં આવ્યો હતો.
‘ધ યંગ વ્હિસલ બ્લોઅર્સ ફાઉન્ડેશન’ના સામાજિક કાર્યકર જીતેન્દ્ર ઘારગેએ માહિતી અધિકાર (આરટીઆઇ) પ્રક્રિયા દ્વારા આ યોજના વિશે માહિતી મેળવી છે. તે મુજબ, એપ્રિલ ૨૦૨૫ માં આ યોજનાનો લાભ મહત્તમ ૨ કરોડ ૪૮ લાખ મહિલાઓને મળ્યો. જૂન ૨૦૨૫ સુધીમાં લાભાર્થીઓની સંખ્યા અને વિતરિત રકમમાં લગભગ ૯ ટકાનો ઘટાડો થયો. આના પરિણામે લગભગ ૩૪ કરોડ રૂપિયાની બચત થઈ. જુલાઈ ૨૦૨૪ થી જૂન ૨૦૨૫ દરમિયાન કુલ 43 હજાર કરોડ રૂપિયાનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું. છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા ઓક્ટોબર ૨૦૨૪ માં સૌથી વધુ ૭.૪૧૯ કરોડ રૂપિયાનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું. જો લાભાર્થીઓની સંખ્યા ૨ કરોડ ૪૮ લાખ રહે છે, તો વાર્ષિક ખર્ચ 44,640 ૪૪ , ૬૪૦ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી શકે છે. આ ખર્ચ મંજૂર અંદાજ કરતા લગભગ ૮,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા વધુ છે.
પ્રથમ વર્ષમાં આ યોજના પર ખર્ચવામાં આવેલા ૪૩ હજાર કરોડ ૪૫ લાખ રૂપિયા ૨૦૨૪–૨૫ ના સુધારેલા અંદાજ કરતા વધુ છે. ૨૦૨૫-૨૬ માટેના આ બજેટના મુખ્ય વિભાગોની તુલનામાં, ખર્ચની દ્રષ્ટિએ લડકી વાહિન યોજના શિક્ષણ વિભાગ પછી બીજા ક્રમે આવી છે. શિક્ષણ, રમતગમત, કલા અને સંસ્કૃતિ (૧ લાખ ૬ હજાર ૩૩૮ કરોડ), મહિલા અને બાળ કલ્યાણ વિભાગ- ‘લાડકી બહેન યોજના’ (૪૩ હજાર ૪૫ લાખ કરોડ), કૃષિ અને સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓ (૪૦ હજાર ૭૪૮ કરોડ), રસ્તા અને પુલ-પરિવહન (૪૦ હજાર ૭૪૮ કરોડ), પોલીસ વિભાગ (૩૩ હજાર ૭૪૩ કરોડ), આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ (૩૦ હજાર ૯૨૦ કરોડ) વગેરે વિવિધ વિભાગોમાં ખર્ચ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫-૨૬ માટે, સરકારે આ યોજના માટે ૩૬ હજાર કરોડ રૂપિયાનું ભંડોળ ફાળવ્યું છે. જે રાજ્યની કુલ મહેસૂલ આવકના લગભગ ૬ ટકા છે. જો સરકાર યોજનામાં રહેલી ખામીઓ દૂર કરે તો હજારો કરોડ રૂપિયા બચાવી શકાય છે, એમ માહિતી અધિકાર કાર્યકર્તા જીતેન્દ્ર ઘડગેએ જણાવ્યું હતું.
